Στην πατρίδα μας, αμέσως μετά τη συνταγματική εγκαθίδρυση του σύγχρονου Ελληνικού Κράτους (1833), με το από 4/23 Ιανουαρίου 1834 Διάταγμα του Βασιλέα Όθωνα «Περί Οργανισμού των Λιμενίων Αρχών», όλα τα ηπειρωτικά και νησιωτικά παράλια διαιρεθήκαν σε πέντε τμήματα, και τέθηκαν υπό τον έλεγχο αντιστοίχων «Λιμενίων Αρχών».
Τα πρώτα «Λιμενικά Ταμεία», άρχισαν να ιδρύονται, αντικαθιστώντας τις Λιμένιες Αρχές, με το Νόμο ΡΚΘ/1866 (ΦΕΚ 5/18-01-1866) και απέκτησαν τον διοικητικό και οικονομικό έλεγχο όλων των λιμένων, παραλίων και όρμων της περιοχής αρμοδιότητας τους. Ακολούθησαν με το Νόμο ΑΥΜΖ/1887 (ΦΕΚ 131/1-8-1887), οι πρώτες «Λιμενικές Αρχές», για την αστυνόμευση των περιοχών αυτών.
***
Τα δικαιώματα των Λιμενικών Ταμείων άρχισαν να περιορίζονται αποκλειστικά στους χώρους των λιμανιών μετά την καθιέρωση της «Ζώνης Λιμένα».
Η «Ζώνη Λιμένα», η οποία θεσμοθετήθηκε με το άρθρο 7 του Ν. 5988/1934 (ΦΕΚ 14 Α/15-1-1934), είναι μια έκταση που περιλαμβάνει ξηρά και θάλασσα, για την εξυπηρέτηση λιμενικών δραστηριοτήτων.
Διέπεται από ειδικό νομικό καθεστώς (Ν. 5988/1934, Β.Δ 19-1-1939, Α.Ν 2344/1940, Ν.Δ 444/1970, Ν.Δ 187/1973, Ν. 2575/1998, Ν. 2971/2001, Ν. 2932/2001, Ν. 2987/2002, Ν. 3153/2003, Ν. 4058/2012), το οποίο καλύπτει τρεις άξονες : Διοίκηση – Εκμετάλλευση – Αστυνόμευση. Η διοίκηση και εκμετάλλευση ανήκει στον οικείο Φορέα (Λιμενικό Ταμείο ή Οργανισμό Λιμένα ΑΕ), ενώ η αστυνόμευση στο Λιμενικό Σώμα.
Με την προοπτική μελλοντικών λιμενικών δραστηριοτήτων, πολλά Λιμενικά Ταμεία, ειδικά την περίοδο 1936 – 1966, χαρακτήρισαν «Ζώνη Λιμένα» τεράστιες εκτάσεις ξηράς και χιλιόμετρα ακτογραμμής.
Έτσι, πολλές παραλιακές πόλεις, συνεπικουρούντος και του Ε.Ο.Τ ο οποίος μετά το 1960 άρχισε να εκμεταλλεύεται μαρίνες, παραλιακά ξενοδοχεία και οργανωμένες πλαζ, βρέθηκαν με ελάχιστο ή και χωρίς παραλιακό μέτωπο.
***
Όταν, μετά την ένταξη στην ΕΟΚ το 1981, την αναβάθμιση του Θεσμού των Ο.Τ.Α με το άρθρο 102 του αναθεωρημένου Συντάγματος το 2001, τα Σχέδια ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ (Ν.2539/1997) και ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ (Ν.3852/2010), τα χρηματοδοτικά - και μη - Ευρωπαϊκά Προγράμματα για τους ΟΤΑ, άρχισε να εκδηλώνεται το ενδιαφέρον των Παραλιακών Δήμων, για την ανάπλαση του παραλιακού τους μετώπου, άρχισαν να ξεπροβάλλουν και το πρόβλημα με τη «Ζώνη Λιμένα» που πολλές φόρες στεκόταν εμπόδιο στην ανάπτυξη - ανάπλαση της παραλίας τους.
Αναφέρω μερικές περιπτώσεις Παραλιακών Δήμων που έλυσαν το πρόβλημα σε συνεργασία με τον οικείο Φορέα Διοίκησης του λιμένα, μέσα από τη διαδικασία τροποποίησης της Ζώνης Λιμένα. Παραθέτω και τα σχετικά ΦΕΚ. Καλαμάτα (539Δ/19-7-1999), Ηγουμενίτσα (876 Β/28-6-2005), Ελευσίνα (111/27-5-2011) και το πιο πρόσφατο με την Πάτρα (ΦΕΚ 45 Δ/ 24-2017).
Εδώ στην Αλεξανδρούπολη, το σήριαλ «ανάπλαση της παραλιακής» κρατά εικοσιπέντε (25) χρόνια. Πρωταγωνιστές, ο Δήμος και ο Φορέας διοίκησης λιμένα. Μήλον της έριδος, ο χώρος κάτω από το Φάρο που από το 1936 είναι χαρακτηρισμένος «Ζώνη Λιμένα».
Τη δεκαετία 1992-2002, είχαμε αψιμαχίες και λεονταρισμούς. Τη δεκαετία 2002-2012, είχαμε προγραμματικές συμβάσεις, πρωτοκόλλα συνεργασίας και πανηγυρισμούς. Την πενταετία 2012-2017 είχαμε αναζήτηση κονδυλίων μέσα από ευρωπαϊκά προγράμματα…
Απτά αποτελέσματα πότε θα έχουμε ;
Αλεξανδρούπολη Μάρτιος 2017
ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
Υποναύαρχος Λ.Σ (ε.α)
Υ.Γ : Το κείμενο αυτό γράφτηκε με αφορμή την εκδήλωση «ΜΙΑ ΠΟΛΗ ΔΙΠΛΑ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ» που διοργανώνει την 11 Μαρτίου 2017 ώρα 19.00 στο Επιμελητήριο Έβρου η Δημοτική Παράταξη ΑΝΑ.ΣΑ για την Αλεξανδρούπολη.