Σήμερα θα σας ταξιδέψουμε πάρα πολλά χρόνια πίσω στο παρελθόν ,σε μία περιοχή του νησιού μας άγνωστη στους περισσότερους, στο Τουρκόκαστρο. Θα κάνουμε μία αναφορά η οποία δεν υπάρχει πουθενά στη βιβλιογραφία και ως εκ τούτου αποτελεί τη πρώτη. Πολλοί από σας θ’ αναρωτιούνται , που είναι αυτό το μέρος. Μεταξύ μας κι εγώ πριν λίγο καιρό δεν είχα ιδέα. Πρόκειται για ένα πολύ ιδιαίτερο μέρος όχι μόνο λόγω της φυσικής του ομορφιάς αλλά και για τη μεγάλη ιστορική του σημασία.
Ξεκινήσαμε λοιπόν το πρωί από τη Χώρα και πολύ γρήγορα βρεθήκαμε στον Πεύκο, κάτω από την Αγιά Ανέμη. Από ‘κει κινήσαμε για το Τουρκόκαστρο, ένα πελώριο βράχο που υψώνεται περήφανα πάνω από τους καταρράχτες στο φαράγγι του Ξηροποτάμου. Το μέρος είναι εξαιρετικά δύσβατο, ο βράχος αυτός είναι προσβάσιμος μόνο από τη μια πλευρά του , ενώ από την άλλη υπάρχει ένα μεγάλο πλάτωμα.
Την εποχή των γεγονότων του χαλασμού (της σφαγής του νησιού από τους Τούρκους το Σεπτέμβριο του 1821), μερικές οικογένειες Σαμοθρακιτών εγκατέλειψαν τα σπίτια τους και πήγαν κι έφτιαξαν καταλύματα στο αφιλόξενο αυτό μέρος για να γλιτώσουν από τη οργή και την βαναυσότητα των Τούρκων κατακτητών. Έτσι σιγά σιγά, σ’ αυτά τα κακοτράχαλα μέρη χτίστηκε ένας ολόκληρος οικισμός πολύ καλά προστατευμένος από την τούρκικη απειλή. Πολύ νωρίς υψώθηκε πρόχειρος οχυρωματικός περίβολος στην πλευρά όπου το Τουρκόκαστρο ήταν προσβάσιμο , άλλα λαξεύτηκε ο γρανιτένιος βράχος με μόνο σκοπό να χωρά να περνάει μόνο ένα άτομο πατώντας σχεδόν στο χείλος του γκρεμού. Έτσι επιτεύχθηκε μέγιστη προστασία και τα καταλύματα στο ασφαλές πλέον πλάτωμα έφτασαν σε διψήφιο αριθμό.
Τα απομεινάρια αυτών των καταλυμάτων υπάρχουν ακόμη στο Τουρκόκαστρο, ( αν και το όνομα μας παραπλανά το σίγουρο είναι ότι Τούρκος δεν πάτησε σ’ αυτό το μέρος) ακόμη σώζεται μέρος του τείχους, γύρω γύρω υπάρχουν ασβεστοκάμινα λόγω των ασβεστολιθικών πετρωμάτων της περιοχής και λίγο πιο κάτω υπάρχει ένα μεγάλο αλώνι στο οποίο καλλιεργούσαν και μάζευαν προμήθειες για να περάσουν το βαρύ χειμώνα. Παρά τις δυσκολίες ζούσαν ανεξάρτητοι και αυτόνομοι (όπως οι Σουλιώτες) ατρόμητοι, μα πάνω απ’ όλα Ελεύθεροι.
Γι’ αυτή την πολύ όμορφη διαδρομή αλλά και για τις ιστορικές πληροφορίες, ευχαριστώ πολύ τον κ Ι Αντωνιού, που μας οδήγησε μέχρι το Τουρκόκαστρο και σχεδόν διακόσια χρόνια πίσω, στην καθημερινότητα των προγόνων μας.