02 Μαρτίου, 2018

Το μεγάλο υπεράκτιο αιολικό της Τουρκίας στο Αιγαίο και η προβολή ισχύος

Χάρης Αποσπόρης
Ενισχυμένη σημασία αποδίδει η τουρκική ενεργειακή πολιτική των τελευταίων ετών στην αξιοποίηση του δυναμικού των χωρικών υδάτων και της ΑΟΖ της, όπως τουλάχιστον τα ορίζει η Άγκυρα, καθώς ως γνωστόν, η χώρα δεν έχει υπογράψει τη σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας.
Στην αιχμή του δόρατος για την παραπάνω στρατηγική βρίσκεται, όπως είναι φυσικό, ο τομέας της έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων, με την κρατική πετρελαϊκή, ΤΡΑΟ, να διαθέτει ένα αρκετά πλούσιο πρόγραμμα δραστηριοτήτων στην ατζέντα της, το οποίο εκτείνεται τόσο στη Μαύρη Θάλασσα, όσο και στη Μεσόγειο.

Δεδομένης της πρόσφατης έντασης και του εκβιασμού στον οποίο προχώρησε η Άγκυρα στην κυπριακή ΑΟΖ, παρεμποδίζοντας τη γεώτρηση της ιταλικής Eni, υπάρχουν αρκετές φωνές στην Κύπρο και την Ελλάδα που εκφράζουν την ανησυχία τους για το ενδεχόμενο να προχωρήσει η Τουρκία σε κάποιου είδους τετελεσμένο με την εγκατάσταση πλατφόρμας σε ύδατα τα οποία η Λευκωσία θεωρεί δικά της.
Καθώς η Κύπρος δεν διαθέτει τα απαραίτητα στρατιωτικά μέσα για να παρεμποδίσει μια τέτοια κίνηση και η Ελλάδα δεν εμφανίζεται πρόθυμη ή ικανή να προβάλει τη δική της ναυτική ισχύ στη συγκεκριμένη θαλάσσια περιοχή της Αν. Μεσογείου, αντιλαμβάνεται κανείς ότι ουσιαστικά η Άγκυρα έχει μια ελευθερία κινήσεων αυτή την εποχή σε ότι έχει να κάνει με την ΑΟΖ. Οι συμμαχίες που έχουν συνάψει η Ελλάδα και η Κύπρος με την Αίγυπτο, το Ισραήλ και την Ιταλία και τα συμβόλαια της Λευκωσίας με μεγάλες ξένες πετρελαϊκές μπορούν να προστατεύσουν τα εθνικά συμφέροντα μονάχα σε ένα βαθμό, καθώς κανείς από τους παραπάνω παίκτες δεν πρόκειται να βάλει το χέρι του στη φωτιά αν δεν διακυβέυονται δικά τους ζωτικά συμφέροντα. Μάλιστα, στην περίπτωση της Ιταλίας δεν υπήρξε κάποια ιδιαίτερη αντίδραση στις τουρκικές ενέργειες παρόλο που το οικόπεδο 3 το έχει αναλάβει ουσιαστικά μόνη της η Eni και διακυβέυεται το κύρος της.
Η Άγκυρα δεν αναμένεται να φανεί το ίδιο επιθετική όταν σε λίγο καιρό ξεκινήσει αντίστοιχες έρευνες στο οικόπεδο 10 η αμερικανική ExxonMobil. Παρόλα αυτά, η Τουρκία έχει το περιθώριο να υπογραμμίσει τις αμφισβητήσεις της απέναντι σε Ελλάδα-Κύπρο με έμπρακτο τρόπο και σε άλλους τομείς πέραν της έρευνας υδρογονανθράκων. Στο παρελθόν, άλλωστε, το έπραξε αυτό με σκάφη που δήλωνε ότι έκαναν γεωφυσικές έρευνες.
Ένα άλλο τέτοιο παράδειγμα είναι δυνητικά τα υπεράκτια αιολικά, τα οποία συχνά εγκαθίστανται σε μεγάλη απόσταση από τις ακτές, μέσα στην ΑΟΖ κρατών όπως η Γερμανία.
Πρόσφατα, ο υπουργός Ενέργειας της Τουρκίας, Μπεράτ Αλμπαϊράκ, προανήγγειλε την κατασκευή ενός από τα μεγαλύτερα υπεράκτια αιολικά πάρκα διεθνώς στο Αιγαίο, το οποίο, όπως τόνισε “θα προκαλέσει εντύπωση”. Σύμφωνα με τα τουρκικά ΜΜΕ, ως πιθανότερες τοποθεσίες εκτιμώνται οι θαλάσσιες περιοχές της Τενέδου, της Ίμβρου και της Ανατολικής Θράκης.
Στο ίδιο μήκος κύματος, η Τουρκία θα προχωρήσει σύντομα και στον πρώτο διαγωνισμό της για υπεράκτια αιολικά, με τις λεπτομέρειες να ανακοινώνονται αργότερα φέτος. Σύμφωνα με το σύνδεσμο WindEurope, το υπεράκτιο δυναμικό της Τουρκίας υπολογίζεται σε 32 γιγαβάτ, αλλά υπάρχει ο περιορισμός των βαθιών νερών που στην πράξη περιορίζει τις δυνατότητες μέχρι εκεί που μπορεί να φτάσει η σύγχρονη τεχνολογία, δηλαδή λίγο παραπάνω από τα 60 μέτρα βάθους.
Προφανώς, η τοποθεσία του όποιου μελλοντικού υπεράκτιου αιολικού θα καθοριστεί πρωτίστως με βάση δεδομένα όπως το βάθος του νερού, η εμπορική βιωσιμότητα κτλ. Όμως, διακρίνει κανείς σε όλα αυτά μια συνέργεια μεταξύ της προβολής ισχύος στη θάλασσα, της αμφισβήτησης των ελληνικών και κυπριακών δικαιωμάτων και της τουρκικής ενεργειακής πολιτικής.
Άλλωστε, είναι γνωστό πως δεν αρκεί κάποια χώρα να διαθέτει δικαιώματα στην υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ, αλλά πρέπει και να τα εξασκεί. Οι Τούρκοι φαίνεται πως το αντιλαμβάνονται αυτό πλήρως. Μπορεί σήμερα η χρήση των αιολικών για αποκλειστικά τέτοιους σκοπούς να μοιάζει τραβηγμένη, δεν παύει όμως να συνιστά μια ενδιαφέρουσα νοητική άσκηση για το τι θα σήμαινε για το διμερές ισοζύγιο ισχύος, ιδίως από τη στιγμή που η τεχνολογία προοδεύει διαρκώς και ανοίγει νέες δυνατότητες.