Κατά παράκληση της μητέρας του νυμφεύθηκε σε νεαρή ηλικία, αλλά ο γάμος αυτός, που ήταν αντίθετος προς την μοναχική ζωή που επιθυμούσε ο Όσιος, διαλύθηκε.
Η μεν σύζυγος έγινε μοναχή, o δε Θεοφάνης κατέφυγε σε ένα μοναστήρι κοντά στο βουνό της Συγριανής.
Συμμετείχε στην 7η Οικουμενική Σύνοδο της Νίκαιας το έτος 787 μ.Χ. Στη συνέχεια ίδρυσε μεγάλη Μονή στη νήσο Καλώνυμο, αλλά ασθένησε σοβαρά.
Στην κατάσταση αυτή, δεν αρνήθηκε την πρόσκληση του αυτοκράτορα Λέοντα του Αρμενίου και μετέβη στην Κωνσταντινούπολη όπου εκεί προσπάθησαν να τον ελκύσουν στην αίρεση της εικονομαχίας.
Ο Όσιος φυσικά αρνήθηκε, με αποτέλεσμα να τον εξορίσουν στην Σαμοθράκη, όπου και εκοιμήθη μετά από 23 ημέρες, το 815 μ.Χ.
Ακούστε το απολυτίκιο από τον Πρωτοπρεσβύτερο Γρηγόριο Καραλή Εφημέριο Ιερού Ναού Αγίου Βασιλείου Πειραιώς, Θεολόγο, Καθηγητή Βυζαντινής Μουσικής στο τμήμα «Βυζαντινή Μουσική – Ψαλτική Τέχνη» του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου.