Η Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη έγινε επίσημη Ημέρα των Ηνωμένων Εθνών το 2006. Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια δια βίου πάθηση, που προκαλεί το επίπεδο του σακχάρου στο αίμα ενός ατόμου να γίνει πάρα πολύ υψηλό. Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι διαβήτη: Τύπου-1 και Τύπου-2.
Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη: Η ανακάλυψη της ινσουλίνης
Η Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη είναι η μεγαλύτερη εκστρατεία ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης του κόσμου για τον διαβήτη, φθάνοντας σε παγκόσμιο επίπεδο σε πάνω από ένα δισεκατομμύριο ανθρώπους σε περισσότερες από 160 χώρες. Η ημερομηνία επιλέχθηκε, καθώς είναι τα γενέθλια του Frederic Banting, ο οποίος, μαζί με τον Charles Best, πρώτος συνέλαβε την ιδέα που οδήγησε στην ανακάλυψη της ινσουλίνης τον Οκτώβριο του 1921. Η εκστρατεία εφιστά την προσοχή σε ζητήματα υψίστης σημασίας για τα αίτια, τα συμπτώματα και την αντιμετώπιση του διαβήτη και βασικός της στόχος είναι να παραμείνει ο διαβήτης στο προσκήνιο των διαβουλεύσεων για την δημόσια υγεία σε κάθε χώρα του πλανήτη.
Διαβήτης: Τα πρώιμα συμπτώματα και τα όρια σακχάρου στο αίμα
Πώς μπορείτε να ξέρετε εάν έχετε διαβήτη; Τα περισσότερα πρόωρα συμπτώματα συνδέονται με υψηλότερα από το φυσιολογικό επίπεδα της γλυκόζης, ένα είδος σακχάρου, στο αίμα σας.
Ο διαβήτης έχει αρκετά προειδοποιητικά συμπτώματα, τα οποία, όμως, μπορεί να είναι τόσο ήπια, ώστε να μην παρατηρήσετε εγκαίρως. Αυτό ισχύει ακόμα περισσότερο για τον διαβήτη τύπου-2. Μερικοί άνθρωποι δεν καταλαβαίνουν ότι τον έχουν, προτού να εκδηλώσουν προβλήματα από τη μακροπρόθεσμη βλάβη που προκαλείται από την ασθένεια.
Με τον διαβήτη τύπου-1, τα συμπτώματα συνήθως συμβαίνουν γρήγορα, μέσα σε λίγες ημέρες ή λίγες εβδομάδες και είναι πολύ πιο σοβαρά.
Διαβήτης: Κοινά συμπτώματα
Και οι δύο τύποι διαβήτη έχουν μερικά κοινά προειδοποιητικά σημάδια:
- Πείνα και κόπωση. Το σώμα σας μετατρέπει το φαγητό που τρώτε σε γλυκόζη, την οποία τα κύτταρά σας χρησιμοποιούν για ενέργεια. Αλλά τα κύτταρα σας χρειάζονται ινσουλίνη για να μεταβολίσουν την γλυκόζη. Αν το σώμα σας δεν παράγει αρκετή ινσουλίνη, ή αν τα κύτταρα σας αντιστέκονται στην ινσουλίνη που παράγει το σώμα σας, η γλυκόζη δεν μπορεί να εισχωρήσει σε αυτά και έτσι δεν έχετε ενέργεια. Αυτό μπορεί να σας κάνει πιο πεινασμένους και κουρασμένους από το συνηθισμένο.
- Αυξημένη συχνότητα ούρησης και δίψα. Ο μέσος άνθρωπος ουρεί 4-7 φορές μέσα σε 24 ώρες, αλλά οι άνθρωποι με διαβήτη μπορεί να επισκεφτούν την τουαλέτα πολύ πιο συχνά. Γιατί; Κανονικά το σώμα απορροφά τη γλυκόζη καθώς περνά μέσα από τα νεφρά. Αλλά όταν ο διαβήτης αυξάνει το σάκχαρο στο αίμα σας, το σώμα σας μπορεί να μην είναι σε θέση να το απορροφήσει όλο. Έτσι, προσπαθεί να το αποβάλλει μέσω των ούρων και το κάνει με αυξημένη συχνότητα.
- Ξηροστομία και φαγούρα στο δέρμα. Επειδή το σώμα σας χρησιμοποιεί υγρά για να παράγει τα ούρα, του μένει λιγότερη υγρασία για άλλα πράγματα. Ο διαβήτης θα κάνει ένα άτομο να είναι πιο αφυδατωμένο, να αισθάνεται το στόμα του ξηρό και να θέλει να πίνει περισσότερα υγρά, ενώ και το το δέρμα του θα είναι πιο ξηρό και θα του προκαλεί φαγούρα.
- Θολή όραση. Η αλλαγή των επιπέδων των υγρών στο σώμα μπορεί να κάνει τους φακούς στα μάτια να πρηστούν. Έτσι τα μάτια αλλάζουν σχήμα και χάνουν την ικανότητά τους να εστιάσουν.
Διαβήτης τύπου-1: Επιπλέον συμπτώματα
- Ανεξήγητη απώλεια βάρους. Αν το σώμα σας δεν μπορεί να πάρει την ενέργεια που χρειάζεται από το φαγητό, θα αρχίσει να καίει μύες και λίπος για να την βρει. Έτσι μπορεί να χάσετε βάρος, ακόμη κι αν δεν έχετε αλλάξει τίποτα στην διατροφή σας.
- Ναυτία και έμετος. Όταν το σώμα καίει λίπος, δημιουργεί “κετόνες”. Αυτές μπορεί να συσσωρευθούν στο αίμα σε επικίνδυνα επίπεδα, κάτι που, ενδεχομένως, να εξελιχθεί σε μια απειλητική για τη ζωή του ατόμου κατάσταση, η οποία ονομάζεται διαβητική κετοξέωση. Οι κετόνες μπορεί να κάνουν το άτομο να αισθάνεται άρρωστο στο στομάχι.
Διαβήτης τύπου-2: Επιπλέον συμπτώματα
Αυτά τείνουν να εμφανίζονται αφότου το επίπεδο της γλυκόζης στο αίμα έχει παραμείνει υψηλό για μεγάλο χρονικό διάστημα.
- Λοιμώξεις από ζυμομύκητες. Τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες με διαβήτη μπορούν να τις πάθουν. Οι ζυμομύκητες τρέφονται με γλυκόζη, οπότε ένα σώμα που την έχει σε αφθονία είναι πιο επιρρεπές σε αυτούς. Οι λοιμώξεις αυτές μπορεί να αναπτυχθούν σε οποιοδήποτε ζεστό και ταυτόχρονα υγρό σημείο του δέρματος, όπως ανάμεσα στα δάχτυλα των χεριών και ποδιών, κάτω από τα στήθη και μέσα ή γύρω από τα γεννητικά όργανα.
- Αργή επούλωση πληγών, ή αμυχές στο δέρμα. Με την πάροδο του χρόνου, τα υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα επηρεάζουν τη ροή του και οδηγούν σε βλάβη των νεύρων που καθιστά δύσκολο για το σώμα σας το να επουλωθούν οι πληγές.
- Πόνος και μούδιασμα στα πόδια, ή τα πέλματα. Αυτό είναι ακόμα ένα αποτέλεσμα της βλάβης των νεύρων.
Σάκχαρο αίματος: Τα φυσιολογικά όρια για τους ενήλικες
Για όλα τα παραπάνω είναι σώφρον, όχι μόνο να γνωρίζουμε ποιες είναι οι φυσιολογικές τιμές για το σάκχαρο στο αίμα, ανάλογα με την ηλικία μας, αλλά και να φροντίζουμε να παίρνουμε τακτικές μετρήσεις (τα άτομα με διαβήτη μπορεί να το κάνουν και πολλές φορές μέσα στην ημέρα, αλλά όλοι οι υπόλοιποι πρέπει να το κάνουν με τακτικές εξετάσεις αίματος).
Ο βασικός σκοπός της μέτρησης της γλυκόζης (σακχάρου) του αίματος είναι για να μας βοηθήσει στην πρόληψη της υπο- και της υπεργλυκαιμίας. Αν τα επίπεδα είναι σταθερά χαμηλά ή υψηλά, θα πρέπει να συζητήσετε πιθανή θεραπεία με το γιατρό σας.
Δείτε ποιες είναι οι φυσιολογικές τιμές για το σάκχαρο αίματος για τα άτομα που είναι 20 χρόνων και πάνω:
- Σάκχαρο νηστείας: Κάτω από 100 mg/dL
- Πριν από το γεύμα: Μεταξύ 70 mg/dL και 130 mg/dL
- Μετά το γεύμα (1-2 ώρες): Κάτω από 180 mg/dL
- Πριν από σωματική άσκηση: Αν παίρνετε ινσουλίνη, τότε πρέπει να είναι τουλάχιστον 100 mg/dL
- Όταν πέφτετε για ύπνο: Μεταξύ 100 mg/dL και 140 mg/dL
Σημειώσεις:
- Κατά κανόνα μετράμε την φυσιολογική τιμή όταν δεν έχουμε φάει τίποτα (μόνο νερό) για τουλάχιστον 8 ώρες. Αυτή είναι η τιμή του σακχάρου νηστείας και δεν πρέπει να ξεπερνάει ποτέ τα 100 mg/dL.
- Οποιαδήποτε μέτρηση άνω του 180 mg/dL ή κάτω του 50 mg/dL θεωρείται επικίνδυνη και πρέπει να επικοινωνήσετε με τον γιατρό σας.
Ρεκόρ θανάτων από διαβήτη σε ανατολική Μακεδονία και Θράκη - Ελάχιστοι στην Ήπειρο
Η υψηλότερη αναλογία παρουσιάζεται στην ανατολική Μακεδονία και στη Θράκη, η χαμηλότερη στην Ήπειρο, ενώ η Αττική βρίσκεται κοντά στον μέσο όρο.
Θετική εμφανίζεται η εικόνα της Ελλάδας σε σχέση με τους θανάτους από διαβήτη, σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία της Eurostat, που αφορούν το 2016, η ασθένεια προκαλεί στη χώρα μας 14,23 θανάτους ανά 100.000 κατοίκους, στοιχείο το οποίο οδηγεί σε περίπου 1.500 απώλειες ζωών ετησίως.
Η υψηλότερη αναλογία παρουσιάζεται στην ανατολική Μακεδονία και στη Θράκη (19,48 θάνατοι) και η χαμηλότερη στην Ήπειρο (9,56). Στον μέσο όρο κινείται η Αττική (12,63), ενώ υψηλές αναλογίες καταγράφονται στο νότιο Αιγαίο (17,97 θάνατοι ανά 100.000 κατοίκους) και στο Ιόνιο (17,52).
Η τάση στην Ελλάδα είναι αυξητική, καθώς η αναλογία ήταν 10,71 ανά 100.000 κατοίκους το 2013, για να αυξηθεί στο 11,64 το 2014 και να φτάσει στο 13,49 το 2015.
Σύμφωνα με τους ειδικούς της Eurostat, το 2016 έχασαν τη ζωή τους από διαβήτη 114.400 κάτοικοι χωρών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αριθμός που αντιστοιχεί στο 2% των θανάτων.
Η μέση αναλογία θανάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι 22 ανά 100.000 κατοίκους, με πολύ σημαντικές διακυμάνσεις.
Οι χειρότερες επιδόσεις καταγράφονται σε πορτογαλικές περιοχές της Região Autónoma dos Açores (74 θάνατοι), στην Κύπρο (64), στην Τσεχία (έως 57), σε περιοχές της Ισπανίας και της Γαλλίας (47 και 55 αντίστοιχα), στην Καμπάνια της Ιταλίας και σε περιοχές της Αυστρίας (54) και στη Μάλτα (45).
Στον αντίποδα, οι χαμηλότερες αναλογίες εντοπίζονται στη Ρουμανία (5 θάνατοι ανά 100.000 κατοίκους), σε 22 περιοχές του Ηνωμένου Βασιλείου (10 θάνατοι), ενώ πολύ καλή εικόνα παρατηρείται σε Βέλγιο, Βουλγαρία, Ελλάδα και Λιθουανία.
Πανδημία
Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μία πάθηση, η οποία λαμβάνει διαστάσεις πανδημίας, σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ).
Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, στην Ελλάδα οι πάσχοντες από διαβήτη ξεπερνούν το 11% του πληθυσμού και αγγίζουν το 1,2 εκατομμύριο ανθρώπους.
Συγκεκριμένα, από σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 πάσχουν 188.076 άτομα, από διαβήτη τύπου 2 πάσχουν 992.259 και από σακχαρώδη διαβήτη κύησης 7.035 Ελληνίδες.
Γράφει: Καραγιώργος ΔημήτρηςΡεπορτάζ - Αρθρογραφία