Ο Λάζαρος ήταν φίλος του Χριστού και οι αδελφές του Μάρθα και Μαρία τον φιλοξένησαν πολλές φορές (Λουκ.ι΄, 38-40, Ιωαν.ιβ΄, 1-3) στη Βηθανία κοντά στα Ιεροσόλυμα. Λίγες μέρες πρό του πάθους του Κυρίου ασθένησε ο Λάζαρος και οι αδελφές του ενημέρωσαν σχετικά τον Ιησού που τότε ήταν στη Γαλιλαία να τον επισκεφθεί.
Ο Κύριος όμως επίτηδες καθυστέρησε μέχρι που πέθανε ο Λάζαρος, οπότε είπε στους μαθητές του πάμε τώρα να τον ξυπνήσω. Όταν έφθασε στη Βηθανία παρηγόρησε τις αδελφές του Λάζαρου που ήταν πεθαμένος τέσσερις μέρες και ζήτησε να δει το τάφο του.
Όταν έφθασε στο μνημείο, δάκρυσε και διέταξε να βγάλουν την ταφόπλακα. Τότε ύψωσε τα μάτια του στον ουρανό, ευχαρίστησε τον Θεό και Πατέρα και με μεγάλη φωνή είπε: Λάζαρε, βγές έξω. Αμέσως βγήκε έξω τυλιγμένος με τα σάβανα ο τετραήμερος νεκρός μπροστά στο πλήθος που παρακολουθούσε και ο Ιησούς ζήτησε να του λύσουν τα σάβανα και να πάει σπίτι του. (Ιωαν. ια΄,44)
Η αρχαία παράδοση λέγει ότι τότε ο Λάζαρος ήταν 30 χρονών και έζησε άλλα 30 χρόνια. Τελείωσε το επίγειο βίο του στην Κύπρο το έτος 63 μ.Χ. και ο τάφος του στην πόλη των Κιτιέων έγραφε: «Λάζαρος ο τετραήμερος και φίλος του Χριστού».
Το έτος 890μ.Χ. μετακομίσθηκε το ιερό λείψανό του στην Κωνσταντινούπολη από τον αυτοκράτορα Λέοντα το σοφό, ο οποίος συνέθεσε τα ιδιόμελα στον εσπερινό του Λαζάρου: Κύριε, Λαζάρου θέλων τάφον ιδείν, κλπ
Το έτος 890μ.Χ. μετακομίσθηκε το ιερό λείψανό του στην Κωνσταντινούπολη από τον αυτοκράτορα Λέοντα το σοφό, ο οποίος συνέθεσε τα ιδιόμελα στον εσπερινό του Λαζάρου: Κύριε, Λαζάρου θέλων τάφον ιδείν, κλπ
Χαρακτηριστικό της μετέπειτας ζωής του Λαζάρου λέγει η παράδοση, ήταν ότι δεν γέλασε ποτέ παρά μια φορά μόνο όταν είδε κάποιο να κλέβει μια γλάστρα και είπε την εξής φράση: Το ένα χώμα κλέβει το άλλο.
Η Ανάσταση του Λαζάρου επέτεινε το μίσος των Εβραίων που μόλις την έμαθαν ζήτησαν να σκοτώσουν τον Λάζαρο και το Χριστό.
Αυτή τη μέρα δεν γίνονται μνημόσυνα με κόλλυβα, σε ανάγκη μόνο απλό Τρισάγιο.
Σύμφωνα με το Τυπικό και τη διδασκαλία της Εκκλησίας μας απαγορεύεται η τέλεση Μνημοσύνου ή και απλού Τρισάγιου με κόλλυβο από το Σάββατο του Λαζάρου μέχρι και την Κυριακή του Θωμά.
Επίσης είναι ορθό να μην τελούνται Μνημόσυνα με κόλλυβο κατά τις μεγάλες Δεσποτικές εορτές.
Αναλυτικότερα:
Την εορτή της Περιτομής του Κυρίου (1 Ιανουαρίου).
Την εορτή των Θεοφανειων (6 Ιανουαρίου).
Την εορτή της Υπαπαντής (2 Φεβρουαρίου).
Την εορτή του Ευαγγελισμού (25 Μαρτίου).
Την εορτή της Πεντηκοστής.
Την εορτή της Μεταμορφωσεως (6 Αυγούστου).
Την εορτή της Υψώσεως Του Τιμίου Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου).
Την εορτή των Χριστουγέννων (25 Δεκεμβρίου).
Την Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως.
Την εορτή των Θεοφανειων (6 Ιανουαρίου).
Την εορτή της Υπαπαντής (2 Φεβρουαρίου).
Την εορτή του Ευαγγελισμού (25 Μαρτίου).
Την εορτή της Πεντηκοστής.
Την εορτή της Μεταμορφωσεως (6 Αυγούστου).
Την εορτή της Υψώσεως Του Τιμίου Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου).
Την εορτή των Χριστουγέννων (25 Δεκεμβρίου).
Την Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως.
Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις επιτρέπεται να τελεστεί Τρισάγιο στον Ιερό Ναό ή στον τάφο του κεκοιμημένου, χωρίς κόλλυβο.
