Του Δημήτρη Κατσαγάνη
Πέντε δυνατότητες έχουν στη διάθεσή τους οι παράλληλα ασφαλισμένοι, ελεύθεροι επαγγελματίες και οι αυτοαπασχολούμενοι προκειμένου να μειώσουν ή ακόμα και να διαγράψουν πλήρως τις οφειλές τους προς τα ασφαλιστικά ταμεία.
Το Capital.gr, καθώς η εφαρμογή του νόμου Κατρούγκαλου αναμένεται να φορτώσει με ακόμα περισσότερες ασφαλιστικές οφειλές τούς επαγγελματίες (π.χ., εισφορές για επικουρικό-εφάπαξ, για αμοιβές με απόδειξη επαγγελματικής δαπάνης), δημοσιεύει έναν συνοπτικό οδηγό διαχείρισης των χρεών, ο οποίος προβλέπει νέες αλλά και παλιές δυνατότητες ρύθμισής τους, με ή χωρίς διαγραφή τους.
Οι δυνατότητες ρύθμισης χρεών έχουν ως εξής:
1. Πλήρης διαγραφή οφειλών παράλληλα ασφαλισμένων
Η δυνατότητα αυτή ισχύει εφόσον υπάρχει "εύλογη αμφιβολία" ως προς την υποχρέωση υπαγωγής ή μη στην παράλληλη ασφάλιση δύο ή περισσότερων πρώην φορέων ασφάλισης. Σύμφωνα με τη σχετική διάταξη, βεβαιωμένες ή μη οφειλές προς πρώην φορείς κοινωνικής ασφάλισης, οι οποίες δημιουργήθηκαν λόγω εύλογης αμφιβολίας ως προς την υποχρέωση υπαγωγής ή μη στην παράλληλη ασφάλιση δύο ή περισσότερων πρώην φορέων ασφάλισης ή του Δημοσίου, μπορούν να διαγράφονται ή να απαλλάσσονται από τυχόν επιβληθέντα τέλη, τόκους, προσαυξήσεις και επιβαρύνσεις.
Η σχετική δυνατότητα αφορά οφειλές που δημιουργήθηκαν έως την 31η Δεκεμβρίου 2016.
Η εύλογη αμφιβολία μπορεί να αποδεικνύεται ενδεικτικά από τα ακόλουθα κριτήρια:
-Την ύπαρξη δικαστικής απόφασης υπέρ του ασφαλισμένου οφειλέτη.
-Την ύπαρξη αντίθετων δικαστικών αποφάσεων επί του ίδιου δυσχερώς ερμηνευόμενου νομικού θέματος.
-Την προηγούμενη μακρόχρονη πρακτική της διοίκησης συνεπεία της οποίας είχε δημιουργηθεί στα υπόχρεα πρόσωπα η πεποίθηση περί μη υπαγωγής στην ασφάλιση.
-Την ύπαρξη διαφορετικών οδηγιών επί του ίδιου θέματος από τη διοίκηση.
-Την πλήρη ασφάλιση από μισθωτή ή μη μισθωτή απασχόληση κατά την ίδια χρονική περίοδο για την οποία έχουν καταλογιστεί εισφορές από φορέα ασφάλισης μισθωτών ή μη μισθωτών.
Για την επίλυση των παραπάνω ασφαλιστικών αμφισβητήσεων εκδίδεται, για κάθε εξεταζόμενη κατηγορία ασφαλισμένων, απόφαση του υπουργού Εργασίας, ύστερα από σχετική γνωμοδότηση του Συμβουλίου Κοινωνικής Ασφάλισης, με την οποία καθορίζονται οι όροι και προϋποθέσεις εξαίρεσης από την υποχρεωτική ασφάλιση των παραπάνω εξεταζόμενων ασφαλιστικών περιπτώσεων και κάθε άλλο σχετικό αναγκαίο ζήτημα.
2. Πλήρης διαγραφή ασφαλιστικών οφειλών "ανεπίδεκτων είσπραξης"
Βασικός όρος γι' αυτό είναι οι οφειλές αυτές να έχουν κριθεί ως ανεπίδεκτες είσπραξης μετά την παρέλευση δέκα χρόνων.
Προβλέπονται οι ακόλουθες περιπτώσεις διαγραφής οφειλών:
* Πλήρες "κούρεμα" αφού περάσουν 10 χρόνια
Κάθε οφειλή που έχει χαρακτηριστεί ως ανεπίδεκτη είσπραξης διαγράφεται αφού περάσουν 10 χρόνια από τη λήξη του έτους μέσα στο οποίο έγινε η καταχώριση της οφειλής στο ειδικό βιβλίο ανεπίδεκτων είσπραξης.
Για να χαρακτηριστεί μια οφειλή ως ανεπίδεκτη είσπραξης –και, έτσι, να διαγραφεί– πρέπει να συντρέχουν οι εξής τρεις προϋποθέσεις:
- Να έχουν ολοκληρωθεί οι έρευνες για τον εντοπισμό περιουσιακών στοιχείων χωρίς αποτέλεσμα.
- Να έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία αναγκαστικής εκτέλεσης.
- Να έχει ασκηθεί ποινική δίωξη σε βάρος των υπεύθυνων φυσικών προσώπων κατά τις ισχύουσες διατάξεις ή να μην είναι δυνατή η άσκησή της.
* Πλήρες "κούρεμα" πριν περάσουν 10 χρόνια
Πριν περάσουν 10 χρόνια, οφειλές μπορούν να κριθούν διαγραπτέες και να διαγραφούν πριν από την παρέλευση της δεκαετίας εάν:
- Έχουν ολοκληρωθεί οι προβλεπόμενες ενέργειες για τον χαρακτηρισμό τους ως ανεπίδεκτων είσπραξης.
- Έχουν ολοκληρωθεί οι έρευνες στην αλλοδαπή μετά την αξιοποίηση πληροφοριών και δεν διαπιστώθηκε η ύπαρξη περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη ή απαιτήσεων αυτού έναντι τρίτων.
- Έχει ολοκληρωθεί η ποινική διαδικασία σε βάρος των οφειλετών (εφόσον προβλέπεται) με την έκδοση αμετάκλητης δικαστικής απόφασης.
* Πλήρες "κούρεμα" οφειλών μη ανεπίδεκτων είσπραξης
Τέτοιες είναι:
- Οι οφειλές αποβιωσάντων που δεν καταλείπουν οποιοδήποτε περιουσιακό στοιχείο και των οποίων οι κληρονόμοι αποποιήθηκαν την επαχθείσα κληρονομιά.
- Κύριες οφειλές που δεν υπερβαίνουν τα 50 ευρώ και δεν έχει επιτευχθεί η είσπραξή τους μέσα σε 10 χρόνια από τη λήξη του οικονομικού έτους μέσα στο οποίο βεβαιώθηκαν.
- Συνολικές οφειλές από οποιαδήποτε αιτία που δεν υπερβαίνουν τα 100 ευρώ και δεν έχει επιτευχθεί η είσπραξή τους μέσα σε 10 χρόνια από τη λήξη του οικονομικού έτους μέσα στο οποίο βεβαιώθηκαν.
3. Διαγραφή του 85% των προσαυξήσεων και των προστίμων
Η δυνατότητα αφορά χρέη πάνω από 20.000 ευρώ ευρώ, τα οποία έχουν γεννηθεί έως 31/12/2016 ή έως 31/12/2017 (κατά περίπτωση), εφόσον ο οφειλέτης ενταχθεί στη ρύθμιση των 120 δόσεων στο πλαίσιο του εξωδικαστικού συμβιβασμού. Πιο αναλυτικά:
- Οφειλές από 20.001 έως 50.000 ευρώ μπορούν να ρυθμιστούν σε έως 120 δόσεις.
Σε αυτή την περίπτωση, διαγράφεται το 85% των προσαυξήσεων και των προστίμων. Η ρύθμιση αυτή αφορά χρέη που έχουν γεννηθεί έως 31 Δεκεμβρίου 2016. Για να ρυθμίσει κάποιος έτσι τις οφειλές του, θα πρέπει να είναι κερδοφόρος έστω για έναν χρόνο κατά την τελευταία 3ετία. Αιτήσεις μπορούν να γίνουν έως 31 Δεκεμβρίου 2018.
Αποκλείεται η υπαγωγή στη ρύθμιση εφόσον η συνολική αξία των περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη είναι κατά 25 φορές μεγαλύτερη της προς ρύθμιση οφειλής. Ο λόγος του χρέους (αφού αφαιρεθούν οι προς διαγραφή προσαυξήσεις και τόκοι) προς το εισόδημα πρέπει να είναι μικρότερος ή ίσος του 8. Επίσης, για να ενταχθεί ένας αυτοαπασχολούμενος στη ρύθμιση, θα πρέπει οι συνολικές οφειλές του προς όλους τους πιστωτές του να μην ξεπερνούν τα 20.000 ευρώ και –ταυτόχρονα– τα χρέη προς τα Ταμεία να μην ξεπερνούν το 85% των συνολικών χρεών του.
- Οφειλές από 50.001 ευρώ και πάνω μπορούν να ρυθμιστούν σε έως 120 δόσεις.
Σε αυτή την περίπτωση διαγράφεται το 85% των προσαυξήσεων και προστίμων. Η ρύθμιση αφορά οφειλές γεννημένες έως και την 31η Δεκέμβρη 2017.
Για την ένταξη ενός οφειλέτη με χρέη άνω των 125.000 ευρώ στη ρύθμιση θα πρέπει να εγκριθεί από το ΚΕΑΟ μια έκθεση βιωσιμότητας και ένα σχέδιο αναδιάρθρωσης της επιχειρήσής του. Αποκλείονται από τη δυνατότητα ρύθμισης όσοι χρωστάνε πάνω από 50.000 ευρώ και η αξία της ακίνητης περιουσίας ξεπερνά το 1 εκατ. ευρώ, αλλά και όσοι οφείλουν πάνω από 200.000 ευρώ και η αξία της ακίνητης περιουσίας τους ξεπερνά τα 3 εκατ. ευρώ.
Δεν προτείνονται ρυθμίσεις στην περίπτωση που:
- Η προς ρύθμιση συνολική ασφαλιστική οφειλή ξεπερνά τα 50.000 ευρώ και η συνολική αξία των περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη υπερβαίνει το ανώτατο ποσό που προκύπτει το 20πλάσιο αυτής.
- Η προς ρύθμιση συνολική οφειλή ξεπερνά τα 200.000 ευρώ και η συνολική αξία των περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη ανέρχεται πάνω από το 15πλάσιο αυτής.
4. Ρύθμιση οφειλών έως 12 δόσεις
Αφορά όλες τις οφειλές ανεξαρτήτως ύψους ή παλαιότητας, προς όλους τους κλάδους ασφάλισης (π.χ., μισθωτών, τέως ΙΚΑ, αυτοαπασχολούμενων, τέως ΟΑΕΕ) σε έως 12 δόσεις. Δεν προβλέπεται καμία διαγραφή κύριας οφειλής ή έστω των προστίμων και των προσαυξήσεων.
Δικαιούχοι υπαγωγής είναι όλοι οι ασφαλισμένοι πλην των προαιρετικά ασφαλισμένων.
Οφειλές που εντάσσονται μέχρι την ημερομηνία αίτησης υπαγωγής στη ρύθμιση οφειλόμενων ασφαλιστικών εισφορών οι οποίες:
* Δεν έχουν υπαχθεί σε ρύθμιση ή διευκόλυνση ή άλλη νομοθετική ρύθμιση τμηματικής καταβολής ή έχουν προκύψει έπειτα από απώλεια των δικαιωμάτων αυτών.
* Τελούν σε αναστολή είσπραξης έπειτα από επιλογή του οφειλέτη.
* Δεν εντάσσονται οφειλές από αναγνωρίσεις και οφειλές χρόνου προαιρετικής ασφάλισης (αυτασφάλιση).
Ως βασικοί όροι ρύθμισης προβλέπονται:
- Ρύθμιση των οφειλόμενων μέχρι την ημερομηνία υποβολής της αίτησης υπαγωγής στη ρύθμιση ασφαλιστικών εισφορών κατ’ ανώτατο όριο σε 12 ισόποσες μηνιαίες δόσεις.
- Δεν προβλέπεται ελάχιστο κεφαλαιοποιημένο ποσό ούτε ελάχιστο ποσό δόσης.
- Η επιβάρυνση της κύριας οφειλής από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης και μέχρι την εξόφληση αυτής με επιτόκιο 8,05%.
5. Ρύθμιση οφειλών σε έως 40 δόσεις χωρίς "κούρεμα"
Η δυνατότητα αυτή αφορά χρέη έως 20.000 ευρώ προς τον κλάδο ασφάλισης αυτοαπασχολουμένων (τ. ΟΑΕΕ), έως 15.000 ευρώ για τον κλάδο των επιστημόνων (τ. ΕΤΑΑ) και έως 4.000 ευρώ για τον κλάδο των αγροτών.
Αφορά όσους έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα, αλλά δεν μπορούν να βγουν στη σύνταξη λόγω οφειλών.
Μπορούν να εξοφληθούν σε έως 40 δόσεις. Οι δόσεις αυτές εξοφλούνται έμμεσα από τους οφειλέτες μέσω παρακρατήσεων στις συντάξεις τους.
