Μπορεί οι επιπτώσεις της ουκρανικής κρίσης να μην έχουν αποτυπωθεί πλήρως σε επίπεδο προκρατήσεων, ωστόσο, οι πρώτες ακυρώσεις αποτελούν γεγονός, εξέλιξη που εγείρει έντονο προβληματισμό στους κόλπους της τουριστικής αγοράς.
Ενδεχόμενη επέκταση, δε, των πρόσφατων κυρώσεων της Ευρωπαϊκής Ενωσης στη Μόσχα και «απομόνωσή» της θα επηρεάσει περαιτέρω τις αφίξεις από τη Ρωσία, μια σημαντική δεξαμενή επισκεπτών για την Ελλάδα.
«Η ουκρανική κρίση αποτελεί τις τελευταίες ημέρες αντικείμενο συζήτησης μεταξύ των φορέων του τουρισμού. Οι γεωπολιτικές εξελίξεις είναι ένας από τους τέσσερις πολύ σημαντικούς παράγοντες που επηρεάζουν και τις αερομεταφορές και τον τουρισμό. Ξέρουμε ότι οι τέσσερις παράγοντες είναι τα μακροοικονομικά, η συνολικότερη κατάσταση της οικονομίας σε έναν προορισμό, τα γεωπολιτικά, η ελκυστικότητα του προορισμού και εάν ο προορισμός εντάσσεται στα στρατηγικά σχέδια αεροπορικής εταιρείας. Παρακολουθούμε τις εξελίξεις, ανησυχούμε βέβαια. Έχουν καταγραφεί οι πρώτες ακυρώσεις και πλέον όλα έχουν “παγώσει”. Πιο ευκρινής θα είναι η εικόνα μετά από 15 ημέρες», επισημαίνουν παράγοντες της τουριστικής αγοράς.
«Ο χρόνος στον οποίο θα αποκατασταθεί η κανονικότητα, θα κρίνει και την εξέλιξη της σεζόν. Το γεγονός ότι είμαστε στον Φλεβάρη είναι θετικό, καθώς έχουμε περιθώριο ανάκαμψης μέχρι τον Μάιο», προσθέτουν, με τους πιο… απαισιόδοξους, πάντως, να υποστηρίζουν ότι «μπορούμε να ξεχάσουμε τον τουρισμό από Ρωσία και Ουκρανία για καιρό».
Εκτός από τις επιπτώσεις που θα υπάρξουν σε επίπεδο αφίξεων Ρώσων τουριστών, όπως επισημαίνουν οι επιχειρηματίες του κλάδου, τα ξενοδοχεία θα πιεστούν ακόμη περισσότερο, αφενός, εξαιτίας του αυξημένου ενεργειακού κόστους και αφετέρου, εξαιτίας της ανόδου των τιμών σε βασικά προϊόντα. Και μπορεί, όπως υποστηρίζουν, οι απώλειες από τη Ρωσία να μην πλήξουν συνολικά τα μεγέθη του ελληνικού τουρισμού, δεδομένου ότι και πέρυσι οι Ρώσοι που ταξίδεψαν στη χώρα μας ήταν μόνο μερικές χιλιάδες, ωστόσο, οι επιχειρήσεις που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό και έχουν μεγάλη έκθεση στη συγκεκριμένη αγορά, εάν δεν καταφέρουν να καλύψουν το «κενό», θα υποστούν τεράστιες ζημιές, οι οποίες θα προστεθούν στα ήδη «πιεσμένα» οικονομικά αποτελέσματα των τελευταίων δύο ετών.
Μάλιστα, επιχειρηματίες σε κάποιους από τους ελληνικούς προορισμούς που επιλέγουν σταθερά τα τελευταία χρόνια οι Ρώσοι, είχαν ποντάρει φέτος στην αναθέρμανση του τουριστικού ρεύματος από τη Μόσχα, εναποθέτοντας τις ελπίδες τους για επίτευξη των μεγεθών του 2019 στη συγκεκριμένη αγορά, σε περίπτωση προσθήκης επιπλέον πτήσεων, τακτικών ή charter.
Εναέριες αναταράξεις
Οι εξελίξεις στην Ουκρανία έχουν προκαλέσει κλυδωνισμούς και στις αερομεταφορές, με τις αεροπορικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο δρομολόγιο Αθήνα-Μόσχα να αναζητούν εναλλακτικές διαδρομές προκειμένου να πραγματοποιήσουν τις πτήσεις τους.
Στην κατεύθυνση αυτή, η Aegean έχει καταθέσει νέο σχέδιο πτήσης των δρομολογίων της προς τη Μόσχα, αποφεύγοντας τον ουκρανικό εναέριο χώρο, και αναμένει έγκριση από τις ρωσικές Αρχές, προκειμένου να επανεκκινήσει το συγκεκριμένο δρομολόγιο, το οποίο τις τελευταίες ώρες δεν πραγματοποιείται.
Η εταιρεία, βέβαια, ήδη από την προηγούμενη Δευτέρα 14 Φεβρουαρίου είχε τροποποιήσει το σχέδιο πτήσης των δρομολογίων της με προορισμό τη Μόσχα, με αποτέλεσμα οι πτήσεις της να διαρκούν 35-40 λεπτά περισσότερο. Πτήσεις με προορισμό τη Μόσχα πραγματοποιεί από τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών «Ελευθέριος Βενιζέλος» και η Aeroflot, η οποία έχει τροποποιήσει το σχέδιο πτήσης της, ενώ, λόγω της πανδημίας, δεν υπήρχαν τακτικά δρομολόγια το τελευταίο διάστημα από την Αθήνα προς το Κίεβο, με τη Wizz Air και τη Ryanair να είναι οι δύο αερομεταφορείς που εξυπηρετούσαν μέχρι σήμερα τη συγκεκριμένη γραμμή.
Την αντίστοιχη περίοδο του 2019 από το μεγαλύτερο αεροδρόμιο της χώρας προς τη Μόσχα πετούσαν οι Aegean, Aeroflot και Ellinair, ενώ την Ελλάδα με την Ουκρανία συνέδεαν οι Ryanair, Wizz Air, Aegean, Ukraine International Airlines (UIA) και Jonika Airlines.
«Οι επιπτώσεις στις αερομεταφορές είναι όλο και περισσότερο εμφανείς, καθώς εξελίσσεται η κατάσταση μεταξύ Ρωσίας-Ουκρανίας. Οσον αφορά τη συνδεσιμότητα και την κινητικότητα, ο εναέριος χώρος κλείνει με σαφείς συνέπειες για τους ταξιδιώτες, τις πτήσεις και τα αεροδρόμια. Αυτά τα αεροδρόμια στις περιοχές που βρίσκονται στο επίκεντρο της σύγκρουσης επηρεάζονται σημαντικά, καθώς οι λειτουργίες τους και το προσωπικό τους αντιμετωπίζουν ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον», αναφέρει, μεταξύ άλλων, σε ανακοίνωση του Διεθνούς Συμβουλίου Αεροδρομίων Ευρώπης (Airports Council International Europe-ACI) ο Ολιβιέ Γιάνκοβετς, γενικός διευθυντής του ACI.
Το προφίλ των Ρώσων τουριστών
Το 2019, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Ερευνας Συνόρων της Τράπεζας της Ελλάδος, είχαν ταξιδέψει στην Ελλάδα 583 χιλ. Ρώσοι τουρίστες (σ.σ.: οι εκτιμήσεις των φορέων του τουρισμού έκαναν λόγο για περίπου 800 χιλ.), δαπανώντας 433 εκατ. ευρώ, με το 2013 να είναι έτος αναφοράς για τις ρωσικές αφίξεις στη χώρα μας, οι οποίες είχαν ανέλθει σε 1,3 εκατ. Το μερίδιο της ρωσικής αγοράς το 2019 ως προς τις αφίξεις ήταν 1,9%, ενώ ως προς τις εισπράξεις το αντίστοιχο ποσοστό το 2019 διαμορφώθηκε σε 2,5%.
Το 2020, ο αριθμός των Ρώσων ταξιδιωτών στην Ελλάδα, με βάση την TτΕ, έφτασε τις 26 χιλ., ενώ το 2021 η τουριστική κίνηση από τη Ρωσία αυξήθηκε κατά 365,3% σε σχέση με το προηγούμενο έτος και διαμορφώθηκε σε 119,5 χιλ. ταξιδιώτες (σ.σ.: οι εκτιμήσεις των φορέων του κλάδου κάνουν λόγο για περίπου 170 χιλ.). Το 2020 οι Ρώσοι ξόδεψαν 14 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με την TτΕ, ενώ το 2021 δαπάνησαν περί τα 115 εκατ. ευρώ.
Με βάση, δε, τα στοιχεία της Rosstat, τα ταξίδια των Ρώσων κατοίκων στο εξωτερικό το 2019 σημείωσαν αύξηση κατά 8%, ενώ ο εισερχόμενος τουρισμός από τη Ρωσία την περίοδο 2017-2019 κατέγραψε μείωση κατά 1% (από 589 χιλ. το 2017 σε 583 χιλ. το 2019).
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού, η Ελλάδα κατατάσσεται στη 15η θέση στη λίστα με τους αγαπημένους προορισμούς του εξωτερικού για τους Ρώσους, ενώ το Νότιο Αιγαίο, η Κρήτη και η Κεντρική Μακεδονία αποτελούν τους top προορισμούς της χώρας μας για τους ταξιδιώτες από τη Ρωσία, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της TτΕ.
Το προφίλ των Ουκρανών τουριστών
Αν και η ουκρανική αγορά δεν συγκαταλέγεται στις βασικές πηγές εισερχόμενου τουρισμού για την Ελλάδα, έχει ιδιαίτερη δυναμική για περαιτέρω ανάπτυξή της. Δεν είναι τυχαίο ότι οι αεροπορικές εταιρείες -και συγκεκριμένα η ουκρανική αεροπορική εταιρεία χαμηλού κόστους SkyUp, που έχει έδρα το Κίεβο, και η επίσης χαμηλού κόστους ουγγρική αεροπορική εταιρεία Wizz Air- επένδυσαν φέτος στην ενίσχυση των αφίξεων από τη συγκεκριμένη χώρα, προσθέτοντας για πρώτη φορά απευθείας δρομολόγια μεταξύ της ελληνικής πρωτεύουσας και της Οδησσού.
Ενδεικτικά το 2019, οι αφίξεις των Ουκρανών τουριστών σε 5 ελληνικά αεροδρόμια (Θεσσαλονίκη, Ηράκλειο, Ρόδος, Κέρκυρα και Καλαμάτα) ξεπέρασαν τις 91 χιλ., με τον συνολικό τους αριθμό να ανέρχεται, με βάση τις εκτιμήσεις, σε 150 χιλ.
