«Όπου το ΓΕΕΘΑ -και υπάρχουν περιπτώσεις- μας λέει ότι δεν πρέπει να πάνε ανεμογεννήτριες, δεν πάνε ανεμογεννήτριες. Για παράδειγμα αυτό ισχύει σε πολλά πεδία στις offshore ανεμογεννήτριες που μας είπαν «δεν θα πάτε εκεί». Μας λέει όπου θεωρεί ότι πρέπει να πάμε και έτσι και κάνουμε. Συνεπώς, θέμα τέτοιο δεν υπάρχει που να μας προβληματίζει διότι ρωτήσαμε το ΓΕΕΘΑ και πηγαίνουμε όπου μας λέει, όπου δεν υπάρχουν τέτοια θέματα», επισήμανε ο υπουργός απαντώντας σε επίκαιρη ερώτηση της Ζωής Κωνσταντοπούλου.
Η πρόεδρος της «Πλεύσης Ελευθερίας» παρέπεμψε στην πρόσφατη απόφαση της κυβέρνησης της Σουηδίας να ακυρώσει την εγκατάσταση 13 αιολικών πάρκων, διότι, όπως σημείωσε, «μετά από εμπεριστατωμένη μελέτη των Ενόπλων Δυνάμεων της Σουηδίας στοιχειοθετήθηκε ότι οι εκπομπές από τις ανεμογεννήτριες παρεμβαίνουν στα αμυντικά συστήματα της χώρας –και της όποιας χώρας- και βεβαίως προκαλούν καθυστερήσεις κυρίως στον υπόγειο εντοπισμό απειλής».
«Αυτές είναι πλωτές ανεμογεννήτριες. Απ’ ό,τι αντιλαμβάνομαι, προβληματίζει τους Σουηδούς ότι είναι ανάμεσα σε αυτούς και στο Καλίνινγκραντ (σ.σ. Ρωσικό εδαφος)», απάντησε ο Θόδωρος Σκυλακάκης και εξήγησε: «Εμείς έχουμε μια διαδικασία και στις Αποφάσεις έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) και σε όλες τις προ των ΑΕΠΟ διαδικασίες. Ρωτάμε το ΓΕΕΘΑ. Το ΓΕΕΘΑ έχει τη γνώση και την αρμοδιότητα για τα αμυντικά συστήματα. Δεν είναι ούτε του Υπουργού Ενέργειας ούτε ενός αξιότιμου αρχηγού ενός κόμματος να κρίνει εάν μια παρέμβαση μπορεί να το προβληματίσει».
Οι ανεμογεννήτριες και οι δασικοί δρόμοι
Σε άλλο σημείο της ομιλίας του ο υπουργός Ενέργειας και Περιβάλλοντος αναφέρθηκε και στα χερσαία αιολικά πάρκα τονίζοντας ότι «οι ανεμογεννήτριες κατά βάσιν πηγαίνουν εκεί που δεν έχουμε υψηλό δάσος, για τον απλούστατο λόγο ότι πηγαίνουν εκεί όπου φυσάει πολύ, γιατί έτσι παράγουν σημαντικές ποσότητες ηλεκτρισμού. Συνεπώς, εκεί που πηγαίνουν, κατά βάσιν, σχεδόν στη συντριπτική πλειοψηφία, δεν έχουμε δάσος, αλλά έχουμε δασική έκταση.
Πολλές φορές περνούν οι δρόμοι από το δάσος. Και εγώ ως υπεύθυνος δασικής πολιτικής σάς λέω ότι προτιμούμε να έχουμε δρόμους στο δάσος, έστω και αν υπάρχουν ανεμογεννήτριες, παρά να μην έχουμε. Διότι το βασικό αίτιο για το οποίο καίγονται τα δάση μας είναι ότι επί εξήντα, περίπου, χρόνια -από τότε που έφυγαν οι ορεινοί πληθυσμοί- έμειναν χωρίς διαχείριση είναι γεμάτα καύσιμη ύλη και έχει τεράστιο κόστος η απομάκρυνση αυτής της καύσιμης ύλης, γεγονός που αποτελεί άλλη παράγραφο.
Εμείς τι προσπαθούμε να κάνουμε; Προσπαθούμε να διασπάσουμε τη συνέχεια του δάσους. Γιατί σε αυτά τα γεμάτα καύσιμη ύλη δάση, αν πάρει μια φωτιά σε οποιοδήποτε σημείο και δεν έχεις έναν δρόμο για να φτιάξεις αντιπυρική -που τη φτιάχνεις επί τούτου, δεν μπορείς να φτιάξεις αντιπυρικές ικανές για να σταματήσουν μια φωτιά, γιατί για να σταματήσεις μια φωτιά δεν φτάνουν πέντε μέτρα ή δέκα που είναι ένας δρόμος- πρέπει όταν θα γίνει η φωτιά να πας και βλέποντας σε ποιον δρόμο θα τη σταματήσεις, να διανοίξεις μια μεγάλη αντιπυρική. Αυτό είναι ανέφικτο αν δεν έχεις δρόμο. Είναι τελείως ανέφικτο.
Συνεπώς, η διάσπαση συνέχειας του δάσους με δεκάδες χιλιάδες χιλιόμετρα δασικών δρόμων συμπληρώνεται όχι εις βάρος του δάσους από τις αντιπυρικές. Γι’ αυτό και οι δασικές μας υπηρεσίες οι οποίες ενδιαφέρονται κατεξοχήν για το δάσος, οι οποίες γνωμοδοτούν χωρίς καμία πίεση από κανέναν, τις περισσότερες φορές είναι υπέρ του να μπαίνουν αυτοί οι δρόμοι.
Άλλες παρεμβάσεις, όπως θα σας εξηγήσω στη δευτερολογία, σοβαρής περιβαλλοντικής επιβάρυνσης δεν έχουμε από τις ανεμογεννήτριες κι όταν έχουμε τις αντιμετωπίζουμε μέσω των ΑΕΠΟ», ανέφερε.
Ι. Β.: Έψαξα να βρω σε ποιες περιοχές ενέκρινε το ΓΕΕΘΑ χωροθέτηση πλωτών αιολικών πάρκων, αλλά δεν βρήκα. Ας ελπίσουμε ότι η περιοχή της Σαμοθράκης δεν συμπεριλαμβάνεται...
Έγινε απόκρυψη επιπτώσεων των αιολικών πάρκων σύμφωνα με περιβαλλοντικές οργανώσεις
Υποστηρίζουν ότι αφαιρέθηκαν αναφορές στις επιπτώσεις των αιολικών πάρκων στους βιοτόπους της αρκούδας και την πρόταση του αποκλεισμού τους από μεγάλες περιοχές.
«Ζητούμε από το ΥΠΕΝ την άμεση απόσυρση του ΦΕΚ με το αλλοιωμένο Σχέδιο Δράσης για την καφέ αρκούδα και τη θεσμοθέτηση του πλήρους Σχεδίου Δράσης, όπως είχε εκπονηθεί, προκειμένου να εξασφαλιστεί η ουσιαστική προστασία της καφέ αρκούδας και των ενδιαιτημάτων της στη χώρα μας», ανέφεραν χαρακτηριστικά.
Από την πλευρά του το υπουργείο υποστηρίζει ότι οι προτάσεις της μελέτης δεν ήταν τεκμηριωμένες και έδειχναν να έχουν στόχο τον περιορισμό των αιολικών.
Αναφέρουν ότι το εθνικό σχέδιο δράσης εκπονήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος LIFE IP, που έχει διαχειριστή τον Οργανισμό Φυσικού Περιβάλλοντος (ΟΦΥΠΕΚΑ) και παραδόθηκε στο υπουργείο Περιβάλλοντος πριν από τρία χρόνια.
Σύμφωνα με τις οργανώσεις αυτές, από το τελικό κείμενο που εγκρίθηκε στα μέσα Δεκεμβρίου (ΦΕΚ 6991 Β/2024) απουσιάζουν σημαντικά επιστημονικά στοιχεία «που αφαιρέθηκαν αυθαίρετα και χωρίς αιτιολογία, με αποτέλεσμα να μην τεκμηριώνονται επαρκώς οι δράσεις προστασίας».
Επίσης, «αφαιρέθηκαν στοιχεία για τις απειλές που συνδέονται με την εγκατάσταση αιολικών πάρκων εντός του βιοτόπου της καφέ αρκούδας και διαγράφηκαν όλοι οι χάρτες περιοχών ευαισθησίας και σημαντικότητας για το είδος, που είναι αναγκαίοι για τη διαχείριση και προστασία του βιοτόπου. Και από το αρχικό σχέδιο δράσης αφαιρέθηκαν 55 δράσεις που είχαν σχεδιαστεί για τη βιωσιμότητα του είδους».
Οι οργανώσεις εκφράζουν την εκτίμηση (εμμέσως πλην σαφώς), ότι το ΥΠΕΝ «προστατεύει» την εξάπλωση των αιολικών πάρκων, απαλείφοντας από το σχέδιο δράσης της καφέ αρκούδας ό,τι θα μπορούσε μελλοντικά να αποτελεί εμπόδιο στην περιβαλλοντική αδειοδότητηση ανεμογεννητριών.
Το ΥΠΕΝ αντιστρέφει την κατηγορία υποστηρίζοντας ότι η μελέτη «στόχευε» στον αποκλεισμό των ΑΠΕ από τεράστιες περιοχές, χωρίς επιστημονική τεκμηρίωση.
Στελέχη του υπουργείου ανέφεραν ότι οι «χάρτες αποκλεισμού» των αιολικών είναι θέμα του υπό αναθεώρηση ειδικού χωροταξικού για τις ΑΠΕ και των ειδικών περιβαλλοντικών μελετών και όχι ενός σχεδίου δράσης. Περαιτέρω επισημαίνουν ότι ανάμεσα στα μέτρα που εγκρίθηκαν είναι η εκπόνηση μελέτης για το κατά πόσον οι ανεμογεννήτριες επηρεάζουν τον βιότοπο της καφέ αρκούδας. Τέλος, σε ό,τι αφορά τον αριθμό των μέτρων το ΥΠΕΝ υποστηρίζει ότι επέλεξε μόνον όσα είναι ρεαλιστικά και άμεσης εφαρμογής.
Αναλυτικά η ανακοίνωση:
«27.12.2024
Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Καφέ Αρκούδα: Αλλοιωμένο, αυθαίρετο και επικίνδυνο για το είδος με ευθύνη του ΥΠΕΝ
Με τρία χρόνια καθυστέρηση, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) δημοσίευσε στο Φύλλο Εφημερίδας της Κυβέρνησης (ΦΕΚ) στις 20 Δεκεμβρίου 2024 την Κοινή Υπουργική Απόφαση για τη θεσμοθέτηση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την καφέ αρκούδα. Ωστόσο, το σχέδιο που δημοσιεύτηκε είναι ένα επιλεκτικά αλλοιωμένο παράγωγο του επιστημονικά τεκμηριωμένου σχεδίου που είχε εκπονηθεί από ειδικούς επιστήμονες των περιβαλλοντικών οργανώσεων «Καλλιστώ» και «ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ»! Ενδεικτικά, το αρχικό σχέδιο που κατατέθηκε ήταν 196 σελίδες, ενώ αυτό που δημοσίευσε το Υπουργείο μόλις 72…!
Το αρχικό Σχέδιο Δράσης, που ολοκληρώθηκε το 2020, βασίστηκε σε περισσότερα από 30 χρόνια επιστημονικής έρευνας για την προστασία της καφέ αρκούδας. Αν και πέρασε από δημόσια διαβούλευση και έλαβε θετική αξιολόγηση από την Επιτροπή Φύση 2000, τελικά το ΥΠΕΝ παρενέβη αυθαίρετα στο περιεχόμενό του!
Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ και Καλλιστώ σημειώνουν τα εξής «μελανά» σημεία του δημοσιευμένου από το ΥΠΕΝ Σχεδίου Δράσης:
Αφαίρεση επιστημονικών δεδομένων: Σημαντικά επιστημονικά στοιχεία για την καφέ αρκούδα αφαιρέθηκαν αυθαίρετα χωρίς αιτιολογία, με αποτέλεσμα να μην τεκμηριώνονται επαρκώς οι δράσεις προστασίας.
Αφαίρεση σημαντικών απειλών και πληροφοριών: Αφαιρέθηκαν στοιχεία για τις απειλές που συνδέονται με την εγκατάσταση Αιολικών Πάρκων Ενέργειας (ΑΠΕ) εντός του βιότοπου της καφέ αρκούδας.
Αφαίρεση κρίσιμων χαρτών: Διαγράφηκαν όλοι οι χάρτες περιοχών ευαισθησίας και σημαντικότητας για το είδος, οι οποίοι είναι αναγκαίοι για τη διαχείριση και προστασία του βιότοπου.
Αφαίρεση δράσεων: Από το αρχικό Σχέδιο Δράσης αφαιρέθηκαν 55 δράσεις, που είχαν σχεδιαστεί για τη βιωσιμότητα του είδους.
Αλλοίωση του Σχεδίου Δράσης χωρίς διαβούλευση: Το ΥΠΕΝ προχώρησε σε σημαντικές αλλαγές χωρίς καμία προηγούμενη διαβούλευση με την επιστημονική ομάδα ή τους περιβαλλοντικούς φορείς.
Αρνητική γνωμοδότηση της Επιτροπής Φύση 2000: Το αλλοιωμένο Σχέδιο Δράσης έλαβε ομόφωνη αρνητική αξιολόγηση από την Επιτροπή[1].
Παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων: Στο σχέδιο δεν αναφέρονται οι συγγραφείς, ενώ οι αλλαγές προσβάλλουν την πνευματική ιδιοκτησία των επιστημόνων/συγγραφέων και των περιβαλλοντικών φορέων που εκπροσωπούν.
Η σημασία των αλλαγών
Η σημασία των αλλαγών στο «νέο» θεσμοθετημένο Σχέδιο Δράσης είναι μεγάλη:
Απεικόνιση περιοχών ευαισθησίας/σημαντικότητας: Τα δεδομένα από μακροχρόνια παρακολούθηση είναι κρίσιμα για την αποφυγή κατακερματισμού και της υποβάθμισης του ενδιαιτήματος της καφέ αρκούδας.
Υποστήριξη της περιβαλλοντικής διαχείρισης: Τα αφαιρεθέντα στοιχεία είναι αναγκαία για τη ζωνοποίηση των προστατευόμενων περιοχών μέσω των Ειδικών
Περιβαλλοντικών Μελετών (ΕΠΜ) που παρουσιάζουν επίσης μεγάλες και αδικαιολόγητες καθυστερήσεις στη θεσμοθέτησή τους.
Αξιολόγηση μεγάλων έργων: Τα δεδομένα είναι απαραίτητα για την περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων μεγάλης κλίμακας, όπως οι αιολικοί σταθμοί στην ορεινή ζώνη.
Θεσμική αξιοπιστία: Η αυθαίρετη αλλοίωση του Σχεδίου υπονομεύει τη διαδικασία δημόσιας διαβούλευσης και την αξιολόγηση που είχε ήδη περάσει.
Επιστημονική εγκυρότητα: Η «λογοκρισία» υποβαθμίζει τη δουλειά και την επιστημονική αξιοπιστία των ειδικών που συμμετείχαν στη σύνταξη του αρχικού Σχεδίου.
Οι δύο οργανώσεις θεωρούμε ότι το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την καφέ αρκούδα όπως δημοσιεύτηκε σε ΦΕΚ υποβαθμίζει τη βιωσιμότητα του είδους και ακυρώνει ένα έργο που χρηματοδοτήθηκε με εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους μέσω του προγράμματος LIFE IP 4 Natura (LIFE16 IPE/GR/000002). Αξίζει μάλιστα να σημειωθεί ότι το πρωτότυπο Σχέδιο Δράσης, όπως αυτό συντάχθηκε από τους συγγραφείς του και παραλήφθηκε από την αρμόδια Επιτροπή Παραλαβής, παρέμεινε στην αφάνεια και δεν αναρτήθηκε ποτέ στην ιστοσελίδα του έργου LIFE IP 4Natura, όπως έχει υποχρέωση να κάνει το ΥΠΕΝ, ώστε η συγκεντρωμένη γνώση και τα τεκμήρια, που πληρώθηκαν από δημόσιους πόρους, να είναι διαθέσιμα και ανοιχτά σε κάθε ενδιαφερόμενο.
Ζητούμε από το ΥΠΕΝ την άμεση απόσυρση του ΦΕΚ με το αλλοιωμένο Σχέδιο Δράσης για την καφέ αρκούδα και τη θεσμοθέτηση του πλήρους Σχεδίου Δράσης, όπως είχε εκπονηθεί, προκειμένου να εξασφαλιστεί η ουσιαστική προστασία της καφέ αρκούδας και των ενδιαιτημάτων της στη χώρα μας.
Ιστορικό
Το πρωτότυπο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την καφέ αρκούδα εκπονήθηκε το 2020 στο πλαίσιο του έργου LIFE IP 4 Natura και βασίστηκε σε περισσότερες από τρεις δεκαετίες εμπειρίας και επιστημονικής έρευνας.
Αφού πέρασε όλες τις απαραίτητες διαδικασίες δημόσιας διαβούλευσης και αξιολόγησης, ήταν έτοιμο για θεσμοθέτηση τον Μάϊο του 2022.
Ωστόσο, τον Φεβρουάριο του 2023, το ΥΠΕΝ τροποποίησε αυθαίρετα το περιεχόμενο, αφαιρώντας επιστημονικά δεδομένα, χάρτες ευαισθησίας και κρίσιμες δράσεις.
Η Επιτροπή Φύση 2000 έδωσε ομόφωνα αρνητική γνωμοδότηση για το τροποποιημένο σχέδιο τον Μάϊο του 2023, αλλά παρόλα αυτά, το ΥΠΕΝ προχώρησε στη δημοσίευσή του σε ΦΕΚ, χωρίς να αναρτήσει το πρωτότυπο σχέδιο στην ιστοσελίδα του έργου, όπως ήταν υποχρεωμένο με βάση τον κανονισμό των έργων LIFE».
